Aan ruimte was in Flevoland nooit een gebrek. En op het eerste gezicht lijkt er in Flevoland nog volop ruimte te zijn. Maar juist die open structuren in ons landschap, de ruimte in het landelijk gebied en de bebouwing die zich concentreert in de kernen, zijn elementen in Flevoland die we koesteren. Die we voor toekomstige generaties willen behouden.
Wonen, werken, leren, maar ook recreatie, landbouw en natuur. We willen het allemaal, maar feit is dat niet alles overal kan. We zullen keuzes moeten maken en slim combineren.
Omgevingsvisie en Omgevingswet
In de nieuwe Omgevingsvisie leggen we in 2025 het perspectief en de kaders voor de ontwikkeling van Flevoland vast. Dat valt nog niet mee, want veel keuzes hangen met elkaar samen en elke keuze heeft ruimtelijke gevolgen. In de Omgevingsvisie komen sectorale belangen bij elkaar om tot een integraal perspectief te komen. Voor verdere uitwerking en doorwerking hiervan worden vervolgens de Omgevingsprogramma(‘s) en omgevingsverordening aangepast. Zo wordt de komende jaren het nieuwe beleidshuis opgebouwd.
Op 1 januari 2024 is de Omgevingswet in werking getreden. Met de nieuwe Omgevingsvisie zullen we ook inhoud geven aan de intentie van de Omgevingswet; een samenhangende benadering van de fysieke leefomgeving. Het uitgangspunt hierbij is het bewaken van de balans tussen het beschermen en benutten van de fysieke leefomgeving, met het oog op een duurzame ontwikkeling van Flevoland. Bij ruimtelijke keuzes moet goed worden gekeken naar het behoud en herstel van kwaliteiten en moeten publieke belangen worden afgewogen tegen de belangen van individuele bedrijven en inwoners. Enerzijds maken we nieuwe ontwikkelingen mogelijk en vangen we ruimtevragende functies op, terwijl we anderzijds toezien op zorgvuldig ruimtegebruik en zorg voor ruimtelijke kwaliteit. Het blijft een zoektocht naar de juiste balans. De Omgevingsvisie, -programma’s en verordening bieden hiervoor de kaders. Het 'Platform Omgevingswet Flevoland' helpt ons het werken als één overheid binnen Flevoland verder vorm te geven. Daarbij worden ook de geformuleerde adviezen in het regionale Rekenkameronderzoek ‘Interbestuurlijke samenwerking onder de Omgevingswet’ betrokken.
Samenwerking
Op dit moment lopen verschillende, met elkaar samenhangende ruimtelijke trajecten in de provincie. Dit zijn deels trajecten die vanuit de Rijksoverheid komen (Nationale Omgevingsvisie (NOVI) en het bijbehorende programma 'Nationale Omgevingsvisie Extra' (NOVEX)), deels door de provincie (Provinciale Omgevingsvisie: POVI) en/of samen met de regio geïnitieerd ('Strategische Agenda Rijk-Regio').
Als provincie werken we intensief samen met onze medeoverheden binnen de provincie, maar ook daarbuiten.
Binnen Flevoland is met ‘Samen Maken We Flevoland’ een constructieve basis ontwikkeld voor samenwerking met de Flevolandse gemeenten en het waterschap. In dit netwerk blijven we investeren. Als gezamenlijke Flevolandse overheden blijven we voortdurend in gesprek met elkaar en met het Rijk. Gezamenlijk werken we middels de Strategische Agenda Flevoland en de bijbehorende uitvoeringsagenda aan vitale steden en dorpen, goed wonen in een gezonde leefomgeving en voorzieningen voor een dynamische samenleving.
Flevoland is onderdeel van een aantal NOVEX-gebieden: Lelylijn, Schiphol, M etropoolregio A msterdam (MRA) en regio Zwolle. Centraal staat de gezamenlijke (Rijk-regio) aanpak van deze gebieden, zodat besluitvorming omtrent samenhangende ruimtelijke keuzes en de uitvoering van maatregelen versneld kan worden. Gezamenlijk werken we aan gedragen programmering in een Regionale Investeringsagenda (RIA) en bijbehorende bestuurlijke afspraken, die landen in zowel de ruimtelijke arrangementen als de nationale Omgevingsvisie (Nota Ruimte).
Fijn Wonen en Ruimtelijke ontwikkeling
Het Rijk, de decentrale overheden, corporaties en marktpartijen hebben elkaar meer dan ooit nodig om de woningbouwopgave vorm te geven en de regie op de volkshuisvesting te versterken. Door onze bijdrage aan de Nationale woningbouwopgave zal het aantal inwoners van Flevoland in nog geen dertig jaar toenemen van zo’n 450.000 nu tot pakweg 650.000. Tot en met 2030 is de bouw van circa 40.000 woningen in Flevoland vastgelegd in twee Woondeals. Van alle nieuwbouwwoningen moet 25% sociaal zijn en 2/3 betaalbaar (< € 0,39 mln.). We voeren periodiek overleg aan versnellingstafels om de woningbouw in Flevoland te bevorderen. Het bouwtempo moet omhoog en we moeten bouwen voor alle aandachtsgroepen die een woning nodig hebben. Voor de jaren ná 2030 zijn er nog geen harde afspraken, maar we gaan ervan uit dat de bouw van 40.000 woningen per decennium haalbaar is, dus 120.000 woningen tot en met 2050. Tot en met 2030 is met name beschikbaarheid van energie een kritische succesfactor voor het behalen van de woningbouwdoelstelling.
Voor ons is de groei van het aantal woningen onlosmakelijk verbonden met een minstens evenredige uitbreiding van voorzieningen en werkgelegenheid. We stapelen immers geen stenen, maar we bouwen aan een vitale samenleving, zodat het fijn wonen, werken, ondernemen en recreëren blijft in Flevoland.
Dat betekent dat er meer moet gebeuren dan alleen de bouw van 100.000 of zelfs meer woningen. De monitor Brede Welzijn wordt een belangrijk hulpmiddel bij het gesprek met partners over wat Flevoland nodig heeft.
De versnelling van het bouwtempo kan niet los worden gezien van het bouwen aan vitale samenlevingen. Daarnaast kunnen we niet meer blijven bouwen zoals we al decennia gewend zijn. Nieuwe biobased en herbruikbare materialen worden gaandeweg de norm. We stimuleren pilots, maar ook de opschaling van succesvolle formules en pilots. Daarbij verkennen we in een groot consortium van partijen welke vezels in Flevoland kunnen worden geteeld en verwerkt tot bouwmaterialen. Dit vereist een ketenaanpak. Hiervoor is in 2024 het platform Van Polder tot Pand opgericht, dat ketenpartners helpt elkaar sneller en beter te vinden om samen via biobased bouwketens sneller en beter te bouwen. We willen tevens een Flevolandse bouwindustrie ontwikkelen en doorlopende leerlijnen ontwikkelen om de bouwvakkers van de toekomst (en architecten, vergunningverleners enz.) op te leiden.
De werkgelegenheid en het voorzieningenniveau moeten passen bij het inwoneraantal en moeten daarom worden getild naar een landelijk gemiddelde. Dat is nu al het geval voor de huidige inwoners, maar geldt zeker ook voor de toekomst als tot 2030 het aantal woningen met twintig procent toeneemt. De prioritaire economische clusters worden gekoppeld aan campusontwikkeling en scholing. Investeren met het Rijk in goed onderwijs, van basis tot en met universitair, zowel kwalitatief als kwantitatief, heeft hierbij prioriteit. Achterstanden in opleidingsaanbod van instellingen en achterstanden in opleidingsniveau van inwoners moeten verdwijnen. Het gaat hierbij niet alleen om hogere opleidingsniveaus, maar ook om het terugdringen van het voortijdig schoolverlaten. Bij brede welvaart hoort ook een zorginfrastructuur die op orde is. We vragen hier voortdurend aandacht voor bij de verschillende overheden en andere instanties, zodat voor alle Flevolanders goede en volwaardige zorg beschikbaar is. Er vinden investeringen plaats in een groene leefomgeving zodat het nog prettiger wonen wordt in Flevoland. We hebben in 2024 een eerste monitor Brede Welvaart gepresenteerd en we bespreken met onze partners en met Provinciale Staten (PS) hoe dit een basis voor gezamenlijke activiteiten en investeringsstrategieën kan worden.
Stedelijke ontwikkeling
In het programma 'Almere 2.0' brengen de provincie, de gemeente en het Rijk de Almeerse voorzieningen en leefomgeving tot een hoogwaardig niveau. Almere is een bloeiende stad vol potentie. Vanuit het Fonds Verstedelijking Almere, gefinancierd door de gemeente, het Rijk en de provincie, worden projecten voor Almere 2.0 mogelijk gemaakt die een meerwaarde hebben voor zowel de stad als de regio. Het fonds biedt financiële middelen en expertise om projecten te realiseren op het gebied van onderwijs, arbeidsmarkt, cultuur en ecologie. Door de ontwikkeling van Almere te steunen dragen wij niet alleen bij aan de ontwikkeling van de stad Almere, maar ook aan Flevoland als aantrekkelijke provincie om te wonen, werken en leven. In 2024 hebben we een nieuw meerjarenprogramma 2025-2029 vastgesteld, dat de basis vormt voor de jaarprogramma’s die we jaarlijks aan PS voorleggen.
Met 'Lelystad Next Level' (LNL) zetten het Rijk, de provincie en gemeente Lelystad zich in voor de verdere groei van Lelystad naar 120.000 inwoners. Maar wel een groei in balans, in kwaliteit en met aandacht voor de bestaande stad en haar inwoners. In april 2024 heeft de gemeenteraad van Lelystad een nieuw Uitvoeringsprogramma 2024-2027 besproken. Hierin zijn acht programmalijnen opgenomen. Op basis van dit programma gaat Lelystad in gesprek met Rijk en provincie, om in 2025 tot concrete nieuwe samenwerkingsafspraken te komen.
Volkshuisvesting - voorbereiding op de nieuwe Wet versterking regie volkshuisvesting
Op 1 januari 2025 wordt de inwerkingtreding van de nieuwe “Wet versterking regie volkshuisvesting” (Wvrv) verwacht. Het wetsvoorstel is voor behandeling aangehouden bij de Tweede Kamer, om de nieuwe minister ruimte te geven met wijzigingen te komen. De bedoeling van de wet is dat er meer grip en snelheid ontstaat op hoeveel, waar en voor wie er wordt gebouwd.
De inwerkingtreding van de Wet versterking regie volkshuisvesting (Wvrv) geeft ons als provincie de volgende nieuwe taken:
- In de Omgevingsvisie aandacht schenken aan volkshuisvesting;
- Opstellen van een volkshuisvestingsprogramma;
- De mogelijkheid om instructieregels voor gemeenten op te nemen in de omgevingsverordening;
- Woningmarktregio's indelen ten behoeve van gemeentelijke verdeling van urgent woningzoekenden.
We krijgen een coördinerende taak in het verankeren van de verplichte voorrang voor en verdeling van urgentiegroepen over de gemeenten. Het volkshuisvestingsprogramma wordt hiervoor de beleidsmatige basis. Twee jaar na inwerkingtreding van de wet moeten we invulling hebben gegeven aan onze nieuwe taken. Ook de woondeals worden hierop geactualiseerd.
Afstemming Landelijk Gebied
Ruimtelijke ontwikkeling en wonen hebben ook hun weerslag in het landelijk gebied. Ons perspectief is een toekomstbestendig leefbaar en gezond landelijk gebied waar mensen goed kunnen wonen, werken en voedsel produceren. Met als hoofddoelen het realiseren van een toekomstbestendige landbouw en herstel van de biodiversiteit.
Landbouw en wonen zijn de pijlers waarop Flevoland ooit is gebouwd. Het is ons als innovatieprovincie op het lijf geschreven om die fundamenten uit het verleden verder door te ontwikkelen naar de toekomst. Waar een deel van Flevoland ooit is ontworpen voor de voedselvoorziening van Nederland, dienen zich vanuit de woningopgave nieuwe kansen en mogelijkheden aan. We denken bijvoorbeeld dat de bouwsector een belangrijke nieuwe afzetmarkt kan worden voor onze agrariërs. Als provincie willen we kijken hoe we dit zogenaamde biobased bouwen verder kunnen aanjagen.
In 2025 zetten we vanuit de opgaven 'Wonen' en 'Landelijk gebied' gezamenlijk in op het ondersteunen van initiatieven die bijdragen aan de leefbaarheid van het landelijk gebied. Daarbij kijken we naar ontwikkelingen als huisvesting van arbeidsmigranten en andere aandachtsgroepen en wonen op erven.
Migratie en integratie
In 2022 hebben de Vereniging Nederlandse Gemeenten ( VNG ) , het Veiligheidsberaad, het Interprovinciaal Overleg ( IPO ) en het Rijk bestuurlijke afspraken gemaakt over de asielketen. Daarin is onder meer bepaald dat de Provinciale Regietafel Migratie& Integratie (PRT) een actieve regisserende rol heeft. Via de Provinciale Regietafel wordt ook regie gevoerd en gemonitord op de uitvoering van afspraken. Daarnaast is per 1 juli 2024 de Tijdelijke wet Opvang ontheemden Oekraïne in werking getreden. Met deze wet is de verantwoordelijkheid van de opvang van Oekraïners verplaatst van de burgemeester naar het college van burgemeester en wethouders. De regisserende en coördinerende rol van de veiligheidsregio is verplaatst naar de Provinciale Regietafel door middel van een bestuurlijk afsprakenkader ontheemden uit Oekraïne.
De asiel- en vluchtelingenketen in Nederland staat onder druk en de gevolgen zien we met regelmaat in het nieuws . Binnen de keten zijn diverse organisaties actief die met een eigenstandige rol, taak en bevoegdheid werken aan de opgaven die zich in deze keten voordoen. Om tot een goede invulling van de opgave voor opvang en huisvesting te komen vindt de PRT Flevoland het wenselijk om hiervoor een integrale aanpak uit te werken.
Flevoland heeft, net als elke andere provincie, een Provinciale Regietafel Migratie & Integratie die zich inzet om de grote opgaven in de asielketen in samenwerking op te pakken. Aan de PRT worden alle opgaven inzake opvang en huisvesting in samenhang besproken. Opvang, huisvesting en integratie is een blijvende opgave voor gemeenten, maar wel één die regionaal en integraal opgepakt moet worden.