Algemeen
De politieke werkelijkheid is in 2025 anders dan de afgelopen periode. Op basis van de verkiezingen eind 2023 is voor de zomer van 2024 een nieuw kabinet aangetreden. Een Hoofdlijnenakkoord wordt uitgewerkt tot een regeerprogramma met andere accenten dan voorheen. Op veel terreinen zal er sprake zijn van continuïteit en wordt eerder beleid voortgezet. Als provincie zullen we inspelen op deze ontwikkelingen en gewijzigde perspectieven. Deze inzichten bieden ons ook nieuwe kansen. De geopolitieke veranderingen in Europa en in de wereld zijn bij het Rijk terug te vinden in termen als ‘strategische autonomie’. In onze samenleving worden ontwikkelingen vanuit dat perspectief gezien.
Bestuursstijl
Onze provincie zal de komende jaren met deze veranderingen rekening moeten houden en tegelijkertijd de inwoners van Flevoland voorop blijven stellen. We willen bouwen aan een Flevolandse samenleving waar het goed leven, prettig wonen en werken is. Daarover gaat deze programmabegroting en daarvoor zijn de lijnen in de perspectiefnota geschetst en uitgewerkt.
Zoals in hoofdstuk 1 gemeld wordt het komende jaar gewerkt aan de Omgevingsvisie, waarvoor de basis de drie pijlers uit de Strategische Agenda Flevoland vormen: vitale steden en dorpen, toekomstbestendige innovatieve economie en duurzaam natuurlijk fundament. Wij willen onze inwoners en andere samenwerkingspartners vragen mee te denken. Zij zullen in de uitvoering immers te maken krijgen met de koers die PS bepalen.
De afgelopen tijd is geïnvesteerd in het bouwen van netwerken in Flevoland. Nu is het zaak te werken aan verbreding en om bredere betrokkenheid te creëren. Bovendien neemt de provinciale regierol toe. Dit betekent dat er wordt verwacht dat de provincie op tal van terreinen het voortouw neemt. Vanuit PS wordt gevraagd om breder te kijken naar maatschappelijke vraagstukken en zo aanvullend te zijn aan de andere overheden. Die regierol is er niet op gericht om als provincie geïsoleerd een besluit te nemen, maar juist om in samenspraak processen in onze provincie te doorlopen, op het niveau van regio de belangen goed af te wegen en op die wijze te bouwen aan onze samenleving. De gezamenlijke aanpak van bovenlokale en regionale vraagstukken vraagt om intense samenwerking op landelijk, regionaal en lokaal niveau. Tussen de bestuurslagen, met de andere provincies, maatschappelijke partners, onze inwoners en tussen PS en GS.
De commissaris van de Koning (cdK) draagt als voorzitter van PS en GS bij aan een transparant en goed openbaar bestuur. Daarnaast is de cdK ook rijksorgaan. De cdK vertegenwoordigt de regering in de provincie Flevoland. In deze rol heeft de cdK diverse taken die zijn vastgelegd in de ambtsinstructie. Een belangrijk onderdeel hiervan zijn burgemeestersprocedures en het toezicht op de kwaliteit van het openbaar bestuur in de provincie. Daarvoor brengt de cdK ook periodiek ambtsbezoeken aan de gemeenten.
De cdK is bovendien aanspreekpunt voor en bewaker van de bestuurlijke integriteit, adviseert over voorstellen voor Koninklijke onderscheidingen en predicaten en onderhoudt contacten met het Koninklijk Huis. Als boegbeeld van de provincie heeft de commissaris ook belangrijke representatieve taken. Vanuit deze rol beschermt de cdK het bestuur tegen agressie: het Provinciaal bestuur (GS en PS) moeten vrij van angst en bedreiging hun werk kunnen doen. In 2025 wordt een agressieprotocol opgesteld dat het handelingskader vormt bij eventuele negatieve, persoonlijke dreiging uit de samenleving. Het nieuwe integriteitsprotocol vormt het sluitstuk van het al in gang gezette integriteitsbeleid.
Per 1 november 2023 is de huidige commissaris van de Koning benoemd. Dat vraagt om andere en nieuwe accenten, zowel in activiteiten als in ondersteuning. Het kabinet van de cdK geeft daarbij nadere invulling aan de wensen van de Staten, zoals deze zijn geformuleerd in de profielschets. De cdK krijgt hiertoe ondersteuning van een eigen staf, het kabinet van de commissaris. Dit zorgt ervoor dat deze taken goed kunnen worden uitgevoerd.
Integrale afweging
Deze begroting is een aanzet om concrete resultaten te benoemen die het college voor ogen staan in 2025. Deze resultaten staan nooit op zichzelf maar moeten meerjarig worden gezien, als bijdrage aan de realisatie van de geformuleerde langjarige trajecten, doelen en de ambities van de provincies. Dit vraagt van GS dat zij besluiten nemen vanuit integraliteit, niet sectoraal, vanuit dwarsverbanden en onderlinge samenhang. Zo wordt collectieve besluitvorming, sturing en verantwoording zichtbaar. Immers: het ene beleidsveld heeft onvermijdelijk gevolgen voor een ander terrein. Daarom worden de grote opgaven (energie, wonen, landelijk gebied en digitalisering) centraal gesteld. Dit betekent dat we als PS en GS samen oog hebben voor de onderlinge samenhang en dwarsverbanden van vraagstukken. Deze onderlinge afhankelijkheden bepalen mede de kwaliteit van onze besluitvorming en de effectiviteit van onze provincie.
Participatie
Wij hebben afgesproken om onze inwoners nauwer te betrekken bij de ontwikkeling van onze Flevolandse samenleving. De vraag blijft telkens hoe bestuur en overheid het vertrouwen van inwoners kunnen herwinnen en vasthouden. Betrokkenheid van inwoners en ondernemers bij hun omgeving zorgt voor het benodigde draagvlak. De afgelopen tijd heeft de provincie participatie ingevuld en er is een ‘gereedschapskist’ met instrumenten voor participatie ontwikkeld. In 2025 geven we aan de hand van deze instrumenten invulling aan het betrekken van onze inwoners.
Samenwerking en partnerschap
De complexe vraagstukken waar wij als provincie voor staan kunnen niet alleen door de provincie worden opgelost. Daarom werken we intensief samen in diverse samenwerkingsverbanden. Met onze verbonden partijen zullen wij starten met een herijking van onze samenwerkingsrelaties: hoe verhouden we ons tot deze samenwerkingsrelaties en hoe kunnen we deze zo mogelijk verbeteren.
Op basis van de Strategische Agenda Flevoland (SAF) komen we met private en publieke partners tot een Regionale Investeringsagenda (RIA). Vanuit die agenda participeren we in en werken we aan de ambities voor Flevoland via de Metropoolregio Amsterdam (MRA), de Regio Zwolle en de Gebiedsagenda Ermelo, Harderwijk, Putten en Zeewolde (EHPZ). Meerjarige agenda’s en programma’s worden uitgevoerd en sturen en monitoren op resultaten.
Samen met de andere provincies versterken we de positie van de provincies als middenbestuur. Het Interprovinciaal Overleg (IPO) heeft in het meerjarig 'IPO-Bestuursprogramma 2023-2027' de accenten aangeduid. Deze agenda zal mede worden bepaald en uitgewerkt door prioriteiten vanuit het kabinet en vanuit Europa. De ontwikkelingen in het IPO zullen onderwerp van gesprek zijn tussen het college van GS en PS. Naast de governance zal het onderwerp interbestuurlijke financiële verhoudingen nauwlettend in de gaten worden gehouden.
Europa
Op tal van opgaven die ook in Flevoland centraal staan worden nieuwe Europese voorstellen verwacht. We willen daarbij aan de voorkant, voordat het besluit definitief wordt, maatregelen van de Europese Unie kunnen beïnvloeden. We hebben het afgelopen jaar een professionaliseringsslag ingezet op public affairs. Die zetten we in 2025 voort zowel op proces als inhoud. Aangezien veel voorstellen een impact hebben op alle provincies, werken we samen in Europa met de gezamenlijke provincies en het IPO binnen het Huis van de Nederlandse Provincies in Brussel, waar we het meeste lobbywerk verdelen. Onze Flevolandse inzet vloeit voort uit de ambities in het coalitieakkoord en draagt bij aan het bereiken van Flevolandse transitieopgaven. Lobbydoelen verschillen per onderwerp; voor regionale economie bijvoorbeeld, waar Flevoland momenteel trekker is voor alle provincies, zetten we ons in om in de volgende EU programmaperiode (2027-2034) 1,4 miljard euro aan te trekken voor Nederlandse provincies, de administratieve lasten van fondsen terug te dringen en de nationalisatie van fondsen tegen te gaan.
Met de bijdragen uit de Europese programma’s zetten we ons in voor de verdere ontwikkeling van Flevoland en het behalen van provinciale doelstellingen door het binnenhalen van financiële steun voor de provincie zelf, maar ook bijvoorbeeld voor Flevolandse gemeenten, kennis- en onderwijsinstellingen en ondernemers. Daarvoor benutten we de kansen die de Europese financieringsprogramma’s bieden om, samen met het bedrijfsleven en bijvoorbeeld onderwijsinstellingen, onze provinciale doestellingen te bereiken. We richten ons daarbij zowel op de structuurfondsen zoals het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) als op de thematische fondsen zoals het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling, het Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij, Horizon Europe (voor onderzoek en innovatie), LIFE (voor milieu, energie, klimaatadaptatie en -mitigatie en circulaire economie), CEF (voor projecten op het gebied van de vervoers-, energie- en digitale infrastructuur), LEADER (stimulering samenwerking bij ontwikkeling landelijk gebied) en Digital Europe (digitalisering en AI).
Ondermijning
Voor ondermijning blijft constante aandacht bestaan. Samen met de partners in de provincie en het Regionaal Informatie- en Expertise Centrum (RIEC) ontwikkelen we nieuwe netwerken en signaleringsinstrumenten om criminele activiteiten tegen te gaan. We actualiseren in 2025 het beleid Bevordering Integriteitsbeoordelingen door het Openbaar Bestuur (Bibob).
De eigen organisatie wordt voortdurend bewust gemaakt van de risico’s van ondermijnende criminaliteit en hoe te handelen bij signalering en preventief werken.
De Flevolandse Norm 2.0 is naar verwachting eind 2024 vastgesteld waarna een uitwerking van de afgesproken activiteiten in 2025 dient te verschijnen.
Provinciale Staten/Statengriffie
De Statengriffie levert strategische adviezen aan PS op politieke thema’s, regionale ontwikkelingen, de inzet van instrumenten, de rolneming en positionering van de Staten en individuele Statenleden. Verder faciliteert de Statengriffie PS in al haar gremia.
“Het is wenselijk dat (de leden van) PS zich niet druk hoeven te maken over de kwaliteitsvraag en de procedurevraag, maar zich in de politieke arena kunnen richten op de toekomst van de provincie Flevoland.” aldus het instellingsbesluit Presidium.
Om bij te dragen aan het functioneren van PS, is in 2024 het Presidium ingesteld. Het Presidium is het ‘dagelijks bestuur’ van PS en faciliteert dat het politieke proces goed verloopt. Dit doet het Presidium door de controle en de besluiten ten aanzien van het besluitvormingsproces en te sturen op kwaliteit van de stukken. Na de inwerkperiode maakt het Presidium een voorstel om het Reglement van Orde aan te passen zodat de taken van het Presidium goed worden vastgelegd.
Om de voorbereiding van PS effectiever te maken, wordt het Stateninformatiesysteem verbeterd. De vindbaarheid van informatie voor PS en andere belanghebbenden wordt hierdoor vergroot.