Natuur

Doel (2023-2027)

2.2.1   De projecten van het 'Programma Nieuwe Natuur' zijn in uitvoering en dragen bij aan het verbinden van stad en landelijk gebied, de combinatie natuur en recreatie, het natuurnetwerk en aan biodiversiteit van het landelijk gebied en daarmee aan een toekomstbestendige landbouw.

Resultaten 2025
 
Goed functionerend natuurnetwerk (UA 3.15, UA 3.16, UA 3.17)
Voor een goed functionerend natuurnetwerk binnen Flevoland verwachten we het volgende te realiseren:

• Verder invulling geven aan natuurcompensatie Natuurnetwerk door advisering (intern en extern) bij natuurcompensatie vraagstukken en het afhandelen van formele aanvragen voor natuurcompensatie;
• Uitvoering geven aan de Subsidieregeling Natuur en Landschap (SNL) (continu proces);
• Invulling geven aan de verantwoordelijkheid van de Flevolandse Natura 2000 gebieden;
• Opleveren van en besluitvorming over wetenschappelijke review van het beleidskader Oostvaarderplassen en werkzaamheden beleidskader (continu proces);
• Monitoringsopgave ter ondersteuning van beleid (continu proces).

Uitvoering programma Nieuwe Natuur
Het 'Programma Nieuwe Natuur' is in uitvoering. De (resterende) middelen zijn conform PS-besluitvorming onderdeel van het 'Programma Flevoland Natuurinclusief'. In 2025 voorzien we de volgende resultaten:

• De projecten uit het programma zijn in uitvoering. Nog niet alle project zijn volledig gerealiseerd. De initiatiefnemers geven hier verder uitvoering aan conform realisatieovereenkomsten. Voor de betreffende projecten vindt nog de afgesproken juridische eindafrekening plaats, die GS te zijner tijd kunnen bekrachtigen;
• Binnen het programma wordt de resterende opgave NNN gerealiseerd: compensatie van 104,5 ha. Dit is onderdeel van de realisatieovereenkomst en daarmee juridisch verplicht. De gronden hiervoor zijn verworven en de inrichting is gestart.

Risico('s) en beheersmaatregel(en)
De risico’s voor de uitvoering van de projecten maakt onderdeel uit van de afspraken in de
realisatieovereenkomsten. Er is geen sprake meer van risico’s voor het programma. Derhalve is de
programmasturing beëindigd en vindt de verdere uitvoering en afwikkeling plaats aan de hand van de
gesloten realisatieovereenkomsten.

Doel (2023-2027)

2.2.2   In samenwerking met de acht partners (Flevo-Landschap, Staatsbosbeheer, Gemeenten Almere en Lelystad, Waterschap Zuiderzeeland, Natuurmonumenten, Provincie Flevoland en Rijkswaterstaat) van Nationaal Park Nieuw Land (NPNL) wordt uitvoering gegeven aan projecten die bijdragen aan de realisatie en beleefbaarheid van een vogelparadijs van internationale waarde in 2040.

Resultaten 2025
 
Beleefbaar en herkenbaar NPNL (UA 3.14)
Verbetering beleefbaarheid en herkenbaarheid Nationaal Park Nieuw Land (NPNL):

• In samenwerking met de partners van NPNL zijn projecten gerealiseerd die bijdragen aan de realisatie en beleefbaarheid van een vogelparadijs van internationale waarde in 2040.

Doel (2023-2027)
2.2.3   Positieve besluitvorming over de realisatie van Oostvaardersoevers.

Resultaten 2025

Besluitvorming Oostvaardersoevers (UA 3.14)

• In samenwerking met gebiedspartners is volgens de MIRT-systematiek de voorbereiding van de realisatie van Oostvaardersoevers afgerond .

Doel (2023-2027)
2.2.4   In het Markermeer-IJmeer zijn natuur- en recreatiemogelijkheden ontwikkeld als onderdeel van een

Toekomstbestendig Ecologisch Systeem (TBES) en ontstaan er kansen voor ruimtelijk-economische
ontwikkelingen.

Resultaten 2025
We werken met verschillende overheden, regionale en maatschappelijke partijen aan een Toekomstbestendig Ecologisch Systeem (TBES). Binnen deze samenwerking signaleren we problematiek en worden maatregelen en ontwikkelingen in en aan het Markemeer – IJmeer besproken en afgewogen om tot een gezamenlijk advies te komen.
De effectiviteit van maatregelen worden gemonitord. In 2025 zal er weer een ‘natuurthermometer’ worden uitgevoerd.

Risico('s) en beheersmaatregel(en)
De realisatie van het TBES is vanwege de natuurlijke omstandigheden niet volledig te garanderen. Daarom
monitoren verschillende partijen de effecten van maatregelen zoals Marker Wadden en de kwaliteit van het
Markermeer-IJmeer.

Doel (2023-2027)
2.2.5   De financieringsmogelijkheden van het 'Plattelandsontwikkeling Programma' (POP) en het

'Gemeenschappelijk Landbouw Beleid' (GLB) zijn optimaal benut als instrument om de agrarische sector te stimuleren, de bodem en waterkwaliteit te verbeteren en de lokale en sociale netwerken op het Flevolandse platteland te versterken.

Resultaten 2025

Toekomstbestendige landbouw (UA 3.1, UA3.2, UA 5.3, UA 6.5)
Voor een toekomstbestendige landbouw werken we aan:

• Er zijn 5 subsidieregelingen opengesteld voor het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB);
• De afronding van het programma 'Landbouw Meerdere Smaken' bestaat uit definitieve oplevering van proeftuinen en een Statenvoorstel voor het vervolgproces;
• Vastgestelde 'Visie op landbouw'.

Doel (2023-2027)

2.2.6 Dit doel bestaat uit de onderstaande subdoelen:

• De natuurwaarden zijn behouden en zo mogelijk versterkt, de beleefbaarheid van natuurgebieden is toegenomen en de economische activiteiten in natuurgebieden ondersteunen een succesvol beheer zonder de natuurwaarden te bedreigen. We anticiperen met ons natuurbeleid op de veranderingen in het klimaat. De activiteiten van het programma dienen te voldoen aan de vereisten van de Wet Natuurbescherming.
• De kwaliteit van de natuur en de biodiversiteit in het landschap is verbeterd, waarbij combinaties worden gezocht met natuurinclusieve landbouw en met recreatie en toerisme.

Resultaten 2025
 
Goed functionerend natuurnetwerk (UA 3.15, UA 3.16, UA 3.17)
Voor een goed functionerend natuurnetwerk binnen Flevoland wordt gewerkt aan:

• Er is advies gegeven en er zijn afspraken gemaakt over natuurcompensatie vraagstukken zowel intern als extern aan partijen die natuur moeten compenseren;
• Formele aanvragen voor natuurcompensatie zijn afgehandeld;
• Advies gegeven over en provinciale invulling van de Subsidieregeling Natuur en Landschap (SNL) (continu proces) en er zijn afspraken gemaakt met de verschillende natuurbeheerorganisaties over de uitvoering;
• Beleidsmatig invulling geven aan de verantwoordelijkheid en opgaven van de Flevolandse Natura 2000 gebieden;
• Opleveren van en besluitvorming over wetenschappelijke review van het beleidskader Oostvaarderplassen en werkzaamheden beleidskader (continu proces);
• De uitvoering van het de natuurmonitoring is gestart.

Natuurinclusief versterken buiten NNN (UA 3.3, UA 3.10, UA 3.11)
Voor het versterken van de natuur buiten het natuurnetwerk wordt gewerkt aan:

• Het 'Programma Natuur Inclusief' wordt uitgevoerd. Daarvoor worden onder andere afspraken gemaakt over natuurinclusief werken, het uitvoeren van de nadere regel Vermaatschappelijking en het stimuleren van partners;
• Er is uitvoering gegeven aan de 'Bossenstrategie' (zie nadere uitwerking hieronder);
• Het 'Actieplan biodiversiteit' wordt uitgevoerd;
• Vanuit het 'Actieplan akkervogels' wordt een voorstel opgeleverd met slimme koppelkansen en verbindingen met lopende opgaven, programma's en gebiedsprocessen inclusief de restgelden 'Nieuwe Natuur';
• Uitvoeren van het 'Agrarisch natuur en landschapsbeheer' (anlb) (continu proces).

Stikstofreductie conform FAS
Stikstofreductie conform Flevolandse aanpak stikstof (FAS) en de Wet stikstofreductie en natuurverbetering (Wsn).
Het Rijk heeft in het hoofdlijnenakkoord aangegeven dat het Transitiefonds vervalt maar heeft wel bedragen opgenomen voor het landelijk gebied. Wij hebben – bij het opstellen van deze begroting - nog geen duidelijkheid hoe het Rijk deze middelen wil gaan inzetten. Wij verwachten in het najaar meer duidelijkheid te krijgen en bekijken dan wat dat voor de activiteiten in 2025 betekent. We geven daarbij prioriteit aan de PAS problematiek.

Bossenstrategie gerealiseerd
Er is uitvoering gegeven aan de Bossenstrategie door concrete afspraken vast te leggen met gemeenten over hectares bos in combinatie met de woonopgave, diverse projecten gericht op kwaliteitsverbetering / vitalisering bos, aanleg bos op provinciale grond en het faciliteren van projecten op het gebied van agroforestry. Al deze resultaten dragen bij aan de groenblauwe dooradering als bijdrage aan het landschap.

Koolstofvastlegging
Koolstofvastlegging in bodem/bomen/bos/natuur, zoals door het Rijk aan ons opgedragen.

Voldoen aan natuurwetgeving

• Beschikkingen op aanvragen voor vergunningen voor Natura 2000-activiteiten en flora- en fauna-activiteiten (inclusief stikstof-besluiten) zijn verleend;
• Beschikkingen voor gebiedsvergunningen voor een flora- en fauna-activiteit  op basis van Soortmanagementplannen voor gebouwbewonende soorten (onder andere bij na-isolatie) zijn verleend;
• Het uitvoeringsprogramma Invasieve exoten wordt uitgevoerd. Het huidige programma is gereed en het 'Uitvoeringsprogramma Invasieve exoten 2026-2030' wordt opgesteld;
• Onderhouden relatie met Faunabeheereenheid, subsidie voor uitvoering en goedgekeurde faunabeheerplannen door GS;
• Afhandelen PAS meldingen en werken aan nieuw provinciaal beleid (zie ook Stikstofreductie conform FAS).

Risico('s) en beheersmaatregel(en)

Faunaschade
In 2024 is gebleken dat de faunaschade per jaar enorm kan fluctueren. Zo bedroeg de faunaschade in 2022 € 0,22 mln. en in 2023 € 0,61 mln. Een toename van maar liefst 111%. Hetgeen veroorzaakt werd door schade op twee percelen met biologische bonen. Gelet op deze ontwikkelingen is het voorstel voor 2025 het beschikbare faunaschadebudget op € 0,4 mln. per jaar begroten.

Toelichting

1. Verschuiving bijdrage Oostvaardersoevers
Voor de realisatie van Oostvaardersoevers was een bijdrage begroot van € 4 mln. in 2025. De verkenning is afgesloten met een voorkeursalternatief waar nog diverse onderzoeksvragen in staan. Deze vragen moeten beantwoord worden onder andere middels aanvullend onderzoek voordat de volgende fase kan worden aanbesteed. Gevolg is dat deze bijdrage niet in 2025 maar in 2027 wordt geraamd met als dekking de 'Brede Bestemmingsreserve', oormerk 'Oostvaardersoevers'.
2. Mogelijk dekkingstekort jaarschijf 2028 Agrarisch Natuur en Landschapsbeheer (ANLB)
Het openstellingsbesluit voor de ANLB periode 2023-2028 is verruimt en wordt voor 65% gecofinancierd vanuit de EU. In de jaarschijf 2028 is de volledig beschikbare Europese cofinanciering gebruikt, waardoor een dekkingstekort ontstaat. Het Rijk is voornemens de cofinanciering in 2028 te zullen bijdragen, maar heeft dit nog niet concreet maken. De ANLB komt in 2028 daarom vooralsnog volledig voor rekening van de provincie. De hogere kosten zijn geraamd in de jaarschijf 2028, met als dekking de reserve 'Beheer en Ontwikkeling natuur'.  
3. Herverdeling IPO vereniging
Vanaf de begroting 2025 heeft het IPO in plaats van separate begrotingen voor het IPO-bureau en de uitvoeringsorganisatie BIJ12, gekozen voor een integrale begroting voor IPO-vereniging waarin de activiteiten van beiden partijen zijn gecomprimeerd. Dit leidt tot meer duidelijkheid en geeft beter inzicht in de totale activiteiten die IPO voor ons uitvoert. We willen in het kader van consistentie en in het hanteren van een bestendige lijn in de verdeling van de lasten over programma's bij deze nieuwe indeling aansluiten. Deze nieuwe verdeling heeft geleid tot een minimaal financieel effect op de totale bijdrage aan de IPO-vereniging, maar leidt wel tot een verschuiving tussen programma's.
4. Verhogen Cofin POP 3/3+
Het 'Plattelandsontwikkeling Programma' (POP) wordt in 2025 financieel afgewikkeld. De verwachting is dat leidt tot een "eindpiek" in de afrekeningen en dat de provinciale cofinanciering in 2025 daardoor iets hoger wordt dan oorspronkelijk begroot. De uitvoeringsreserve 'POP' waar deze kosten uit gedekt worden,  is hiervoor toereikend deze bijdrage te kunnen dekken.
5. GLB 2025-2028 cofinanciering en uitvoeringskosten
Het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid 2023-2027 is in 2023 van start gegaan. Op 13 december 2023 hebben PS hiervoor de Subsidieverordening GLB Flevoland 2023-2027 vastgesteld en de ingestelde bestemmingsreserve 'GLB' gewijzigd naar een uitvoeringsreserve. In 2024 is gestart met de openstelling van interventies GLB en zijn de verwachte uitvoeringskosten en de provinciale cofinanciering daarvoor op de begroting gezet voor de jaarschijven 2024 tot en met 2028. Deze kosten worden gedekt uit deze reserve.